معرفی
تنظیم نوردهی لامپ های LED، مزایایی مانند ذخیره انرژی، افزایش کارایی محیط، افزایش بازده منبع نوری و یا طولعمر و… دارد. عملکرد تنظیم نور، عموما با درایور LED انجام میشود.
لامپهای LED به دو گروه تقسیم میشود
- دیودهای LED و
- دیودهای LED همراه با مقاومت.
گاهی لامپهای LED، به شکل ماژول طراحی میکنند و همراه آن یک مبدل DC-DC داخلی است. هرچند چنین ماژول پیچیدهای در محدوده بحث این مقاله نیست. در شرایطی که لامپ LED و یا ماژول تنها از دیودهای LED ساخته شده باشد، روش متداول تنظیم شدت نور، تغییر دامنه جریان تغذیه لامپ LED است. بنابراین درایور LED، میبایست طوری انتخاب کنید که این قابلیت را داشته باشد.
درایورهای خانواده HLG شرکت Meanwell، قابلیت تنظیم جریان خروجی را دارند و میتوان با استفاده از یک دیمر خارجی با سیگنال 1-10 ولت DC و یا پالس 10 ولتی با مدولاسیون عرض پالس(PWM) ویا حتی یک مقاومت ساده کنترل میشوند. دسته دیگر از لامپهای LED، دیود LED همراه با مقاومت است که نوار LED نامیده میشود. نوار LED، بهدلیل اینکه ولتاژ آن نسبتا ثابت است (بهدلیل وجود مقاومت)، بازار مصرفی بیشتری دارد. بنابراین کاربر و نصبکننده میتواند هرولتاژ ثابت/ درایور LED، برای تغذیه نوار LED استفاده کند. در ادامه این مقاله نتایج استفاده ازدرایور جهت تنظیم نور نوار LED به همراه تنظیم دامنه جریان را شرح دادیم و برخی از رفتارهای نامطلوب متداول تنظیم مورد بررسی قرار دادهایم. بهترین و سریعترین راه تنظیم نور نوار LED، استفاده از درایور LED قابل تنظیم است که خروجی PWM داشته باشد.
رفتارهای رایج نامطلوب هنگام نوردهی LED
تنظیم یک منبع نوری بهنظر ساده میآید. اما در واقع ملاحظات بسیاری باید در نظر گرفتهشود تا عملکرد تنظیم خوب و نرمی نتیجه شود. عناوین رفتارهای نامطلوبی که ممکن است در هنگام راه اندازی و بهره برداری از لامپ های LED با آن برخوردکنید، در جدول 1 نشان داده شده است که عموم مشکلات را در برمیگیرد.
توضیح تکمیلی : سری جدید درایورMW با 0-10 ولت مشخص میشود.
جدول1: رفتارهای نامطلوب رایج هنگام تنظیم
توضیحات | رفتار |
تنظیم دیمر تاثیری بر روی تغییر شدت نور ندارد | Dead travel |
تغییرات کوچک در شدت نور | Flickering |
لامپ ها به طور غیرمنتظره خاموش می شوند | Drop-out |
زمان های روشن شدن متفاوت برای هر ماژول LED قرار گرفته بر روی مدار تنظیم نور یکسان | Popcorn |
در هنگامی که لامپ باید خاموش شود به صورت متناوب روشن می شود | Flashing |
در هنگامی که نور لامپ بایستی به طور کامل قطع شود ف هنوز مقداری روشنایی دارد | Ghosting |
مقدار تنظیم دیمر بایستی بیشتر از مقدار انتظار باشد تا لامپ روشن شود | Pop-on |
تغییر پله ای نور لامپ در هنگام تنظیم شدت آن با استفاده از دیمر | Visible steps |
مشکل dead travel مربوط به تنظیم نور نوار LED با استفاده از درایور LED با قابلیت تنظیم دامنه جریان میشود. این مورد در شرایطی که درایور LED به صورت فول-لود باشد( شکل 1a) بهخوبی کار میکند. با اینحال کاربر احساس میکند که درصورتی که درایور LED فقط با نوار LED تغدیه شده است، سطح نور افزایش نمییابد.
شکل1. دامنه جریان Mean Well که درایور LED HLG-100 را تنظیم میکند متصل به نوار LED در شرایط بارهای مختلف (طول):
a) بار کامل (طول) به بهترین عملکرد تنظیم منتج میشود؛
b) هفتاد درصد بار (طول) نشان میدهد تجربه نه چندان خوب تنظیم بهدلیل dead travel است.
c) سی درصد بار (طول) بهمعنی بدترشدن نتیجه تنظیم بهعلت dead travel است.
رفع مشکل dead travel
مشکل dead travel، در مواقعی که همیشه از درایور LED، در بار کامل استفاده میکنید، ممکن است پیش بیاید. علاوه براین، پرداخت هزینه برای درایور با قدرت بالا در حالیکه تنها در مقایسه با ولتاژ نامی آن بسیار کمتر است، حساسیت کمتری خواهد داشت. این بهدلیل این است که نوار LED در جایی که طول نمیواند دقیق تخمین زده شود، به طورکامل استفاده میشود. به عنوان مثال، نور دکوراتیو که در رستوران ها و بارها استفاده میشود. بنابراین راه حل استفاده ازدرایور PWM خروجی به منظور تامین نوردهی به جای تغییر دامنه جریان است. سطح نور خروجی با توجه به چرخه کار سیگنال تنظیم نور تکهتکه میشود. پارامترهای مهم راه حل ، تنظیم نور با استفاده از روش فرکانس خروجی PWM است. حداقل سطح نوردهی میبایست کمتر از 1/0 % باشد تا رزولوشن نوردهی 8 بیتی را بهدست آورد که برای اکثر کاربردها مناسب است. فرکانس خروجی PWM میبایست بالاترین مقدار ممکن باشد تا از موضوع چشمک زدن که در جدول 1 آمده جلوگیری شود. باتوجه به منابع، توصیه میشود حداقل در بیش از 25/1 کیلوهرتز نگهداشته شود تا اختلالات(حواس پرتی های) بصری را به حداقل برساند.
توضیح تکمیلی : به منظور کاهش اثرات سوسو زدن در روشنایی LED توسط براد لمان و آرنولد جی. ویلکینز 2014
نتیجه گیری
بهترین راه برای تنظیم نوار LED، استفاده از روش خروجی PWM است تا از اثر dead travel را که در مقالات به عنوان یک مشکل متداول تنظیم نور به آن اشاره شده است، را حل کنید.
شرکت Mean Well سری PWM در محدوده 40~120 وات را پیشنهاد می دهد که دارای ویژگی آنالوگ سه در یک تنظیم نور ( دیجیتال یک: DALI یکی از روش هاست) و IP67 می باشد و مناسب برای کاربردهای نوار LED است.